Ρετσινάδες στη Στενή

Η γεμάτη πευκοδάση περιοχή που υπάρχει στη Στενή, από πολύ παλιά εξασφάλιζε στους κατοίκους της ένα πρόσθετο εισόδημα Από τον Απρίλη έως τον Οκτώβρη που υπήρχε μεγάλη έκκριση ρετσινιού, οι ρετσινάδες ξεκίναγαν το μάζεμα της ρετσίνας, το «δάκρυ» όπως το έλεγαν του πεύκου. Κατ’ αρχάς πελέκαγαν το πεύκο φτιάχνοντας μια χαρακιά γύρω στο ένα μέτρο. Κατόπιν έβαζαν το τενεκεδάκι (γκουμούλι),κάτω από την χαρακιά, κι εκεί συγκεντρωνόταν το ρετσίνι. Κάθε δέκα με δεκαπέντε ημέρες έκαναν την ίδια διαδικασία. Με ένα ειδικό εργαλείο την «ξύστρα» έβγαζαν το ρετσίνι και το έβαζαν σε ειδικά δοχεία τα καρόκια, τα οποία χώραγαν 15 οκάδες. Αν υπήρχε λίγη ακόμα ρετσίνι στο δένδρο και δεν μπορούσαν να τη βγάλουν με την ξύστρα χρησιμοποιούσαν το «φαράσι», που ήταν μια ειδική σπάτουλα, που αν κι αυτή δεν υπήρχε την έφτιαχναν μόνοι τους οι ρετσινάδες από τενεκέδες.

Έκκριση ρετσίνης παλαιότερα,
με το τενεκεδάκι (γκουμούλι)

Το καρόκι το χρησιμοποιούσαν σαν μονάδα μέτρησης της ρετσίνας.

Από εκεί η ρετσίνα πήγαινε στους λάκκους και από εκεί την έπαιρναν οι έμποροι. Τα τελευταία τριάντα χρόνια χρησιμοποιούν θεϊκό οξύ για μεγαλύτερη παραγωγή. Τα γκουμούλια αντικαταστάθηκαν από τις διαφανείς πλαστικές σακούλες μιας χρήσεως, οι οποίες συγκεντρώνονται μόνο μια φορά την περίοδο. Με αυτό τον τρόπο η δουλειά έχει γίνει πολύ πιο εύκολη, αλλά και πάλι παραμένει κοπιαστική.

Έκκριση ρετσίνης σήμερα,
με τις πλαστικές σακούλες

Με το πελέκημα του πεύκου, γύρω από το δένδρο έβρισκες πολλές φλούδες όλες με ρετσίνι επάνω τους. Αυτές τις μάζευαν οι κάτοικοι για προσάναμμα στα τζάκια ή στις σόμπες.

Στο Δημοτικό σχολείο, η πρώτη εκδρομή-περίπατος, γινόταν σε κάποιο κοντινό πευκοδάσος, όπου τα παιδιά συγκέντρωναν φλούδες, γεμίζοντας μερικά τσουβάλια, για να «προσανάβουν» τις σόμπες.

Στενιώτες ρετσινάδες στη Μυτιλήνη 1957.

1ος Κωνσταντίνος Γάτος. 3οςΚυριάκος Ζέρβας. 

5οςΛευτέρης Καμαριώτης. 6ος Χρήστος Κοντάκης. 

7ος Γιάννης Τσίμπος. 8ος Γιάννης Κυράνας. 

9οςΘανάσης Θάνος

Πίσω, όρθιος, πρέπει να είναι ο Δημήτριος Καμαριώτης.

Τα πεύκα του δάσους ανήκαν στην κοινότητα και κάθε χρόνο γινόταν δημοπρασία για να βρεθεί ο ανάδοχος που θα τα εκμεταλλευτεί. Για τα πεύκα όμως που ήταν εκτός δασικής περιοχής και ήταν ιδιωτικά, γινόντουσαν συμφωνίες με τους ιδιοκτήτες των κτημάτων.

Οι Στενιώτες ρετσινάδες εκτός από τη Στενή πήγαιναν και σε άλλα μέρη και εργάζονταν

Τα πιο συνηθισμένα μέρη ήταν η Μυτιλήνη, η Πελοπόννησος (Μανωλάδα),η σκόπελος, η Βόρεια Εύβοια και αλλού.

Από ότι καταφέραμε να μάθουμε ρετσινάδες ήταν οι:

Δημήτριος Σπύρου (Γκέτσικας), Ιωάννης Σπύρου (Γκέτσικας),

Ευάγγελος Κυράνας (Τζατζανάκης), Γεώργιος Κυράνας (Τζατζανάκης), Νικόλαος Πισινάρας (Μπαταριάς), Κώστας Κοντούλας, Δημήτρης Κοντούλας, Δημήτρης Λέων (Μουρτζούνης), Αθανάσιος Θάνος (Κατσαπλιάς), Κωνσταντίνος Γάτος, Κυριάκος Ζέρβας (Κυριακός), Γιάννης Κυράνας (Ταγαράς), Αναστάσιος Ντούρμας (Σαντάς), Ιωάννης Σπυριδάκης, Θανάσης Σπυριδάκης, Λευτέρης Καμαριώτης, Ιωάννης Σιμιτζής, Ανέστης Καράγκος, Ιωάννης Τσίμπος, Θανάσης Ντούρμας, Δημήτριος Γιαννούκος (Τατάς), Δημήτριος Μαστρογιάννης (Σαμαράς), Ευάγγελος, Ντουμάνης, Απόστολος Ντούρμας (Νταλαρούμης), Βασίλειος Χουλιάρας(Μπιλ), Χρήστος Κοντάκης, Αναστάσιος Κοντάκης, Νικόλαος Θάνος (Τζουρίας) Αντώνης Γερακίνης (κέφαλος) και πολλοί άλλοι.

Ο Σπύρου Δημήτριος (Γκέτσικας). Ήταν ρετσινάς.

Το 1959, ο Δημήτρης Σπύρου, μαζί με τον αδελφό του Γιάννη Σπύρου και τον Γιάννη Κυράνα (Ταγαράς), λειτούργησαν πλανόδιο κινηματογράφο. Στη Στενή έκαναν προβολές κάθε Κυριακή και τις άλλες μέρες της εβδομάδας, στα γύρω χωριά της κεντρικής Εύβοιας αλλά και σε χωριά της Βοιωτίας. Μετά 4-5 χρόνια, ο Γιάννης Κυράνας απεχώρησε από την επιχείρηση, την οποία συνέχισαν τα δύο αδέλφια για 15 περίπου χρόνια. Τα πρώτα χρόνια λειτουργούσε με γεννήτρια, γιατί δε υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα.

Στη φωτογραφία, διακρίνεται ο Δημήτριος Σπύρου, ανάμεσα στα δύο παιδιά του. Αριστερά είναι ο Γιώργος, που είναι ιδιοκτήτης της ταβέρνας «Μουριά» στη Στενή και δεξιά ο Σπύρος που είναι γιατρός.

 Γιάννης Γιαννούκος