Η ΣΤΕΝΗ ΣΤΟ ΘΡΥΛΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ. ΟΙ ΚΑΠΕΤΑΝΑΙΟΙ

Πέντε πρόσωπα είναι αυτά που διαδραμάτισαν όπως φαίνεται πρωταγωνιστικό ρόλο στους αγώνες εναντίον των Τούρκων και έχουν διασωθεί οι ιστορίες τους. Πολλοί είναι αυτοί που χάθηκαν και ξεχάστηκαν. Πολύ βασικό ρόλο στην διάσωση έπαιξε η ύπαρξη απογόνων η συγγενών. Στις περιπτώσεις που δεν υπήρξαν απόγονοι οι ιστορίες των  χάθηκαν μέσα στο χρόνο.

-Κυριάκος Σάλιαρης: Παρασημοφορεμένος λοχαγός αναφέρεται στα επίσημα αρχεία. Στο  «Χρονικό της Στενής» του Δημήτρη Γιαννούκου  αναφέρετε ότι το Καλύβι του, δηλαδή το καταφύγιο του την περίοδο της τουρκοκρατίας ήταν στου «Ρόγκη το ρέμα».

Στοιχεία περισσότερα δεν υπάρχουν.Στην έρευνα που κάναμε βρέθηκε το επίθετο Σάλιαρης στα Βάβουλα αλλά δεν μπορούμε να ξέρουμε αν υπήρχε κάποια σύνδεση. Το επίθετο δεν υπάρχει πλέον στη Στενή εδώ και πολλά χρόνια.

-Γέρο-Κάτζιος: Ο ακοίμητος φρουρός της Κλεισούρας με την στεντόρεια φωνή. Αναφέρεται και στο Χρονικό αλλά και στην προφορική παράδοση. Ο Αντώνας Καμαριώτης όπως είναι το όνομά του άφησε πολλούς απογόνους οι οποίοι βρίσκονται στη Στενή, στη Μακρυκάπα,στη Χαλκίδα κ.λπ.

-Ο Καπετάνιος: Πολύ ζωντανή ανάμνηση στην παράδοση της Στενής. Ατίθασος από μικρός του έκοψαν οι τούρκοι τα αυτιά για να τον συνετίσουν, αλλά έγινε ο πιο σκληρός πολέμιός τους. Από τους Πισιναραίους και από τα παρακλάδι που μετονομάστηκε σε  Παπαναστασίου. Το δωματιάκι που έμενε ήταν δίπλα στο σπίτι του Χρήστου Παπαναστασίου απέναντί από την εκκλησία της Παναγίας και έχει διασωθεί σαν η κάμαρα του Καπετάνιου. Έμεινε ανύπαντρος λόγω της αναπηρίας του αλλά τον φρόντιζαν οι συγγενείς του. Είναι από τις ιστορίες που έλεγε η γιαγιά μου με πολλές λεπτομέρειες μιας και ήταν από το σόι του πατέρα της.

-Ο Γιάννος της Μαρούσας: Ο συγγραφέας του βιβλίου ισχυρίζεται ότι η ιστορία δεν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας αλλά βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, όπως επίσης ο Γιώργος Ντεγιάννης στο βιβλίο του «Μέσα στους λόγγους».

-Ο Γιάννης που περιγράφεται «Μέσα στους λόγγους» του Γιώργου Ντεγιάννη  πεθαίνει από γηρατειά πλήρης ημερών αφού πολέμησε όλα τα χρόνια της επανάστασης. Έφτασε το βαθμό του λοχαγού. Επίσης είναι αυτός που έδωσε την απάντηση στους απεσταλμένους του τούρκου πασά στη μάχη της Στενής.

-Ο Γιάννος που περιγράφεται από τον Νικόλαο Αντωνόπουλο στο βιβλίο του Μαρούσα η Στροπωνιάτισσα συμμετέχει στη μάχη της Στενής, όπως επίσης στα Βρυσάκια και στην Κάρυστο με το Φαβιέρο με τους υπόλοιπους Στενιώτες, που έδωσαν όλοι μαζί όρκο μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Σκουντέρι. Πεθαίνει όταν συναντάει τη Μαρούσα στου Δεσπότη τη Βρύση.

Τα ερωτήματα παραμένουν και είναι δύσκολο να απαντηθούν. Που είναι ο θρύλος, που η ιστορία και που η μυθοπλασία των συγγραφέων; Κάποιες από αυτές τις περιγραφές αφορούν ίδια πρόσωπα που οι αφηγητές τους τα μπέρδεψαν στην διάρκεια του χρόνου; Δυστυχώς αυτά τα ερωτηματικά θα μείνουν αναπάντητα! 

Γιάννης Μυτάκης