Παλαιολιθικά ευρήματα στη Στενή Δίρφυος

Εύης Σαραντέα - Μίχα, Ερευνήτρια, Ζωγράφος

Στη Στενή Δίρφης και συγκεκριμένα μεταξύ του Μεγάλου Βράχου και των ξενοδοχείων, κοντά στη θέση Κορύτος, βρέθηκε στην επιφάνεια του εδάφους, το 1980, λίθινο μικρό εύρημα που δηλώνει ανθρώπινη δραστηριότητα κατά την Παλαιολιθική εποχή. (Σαραντέα Ε. 1986).

Επιφανειακό παλαιολιθικό 

εύρημα  στη Στενή .

Πρόκειται για λίθινο εργαλείο 

που χρησιμοποιήθηκε 

σαν ξύστρο ή ξυστήρας 

( end side scrales )

κατά το διάστημα της Μέσης

Παλαιολιθικής εποχής

(περίοδος 100.000-35.000 χρόνων

πριν από την εποχή μας).

Σχέδιο Εύης Σαραντέα –Μίχα).

Πρόκειται για πέτρινο εργαλείο (φολίδα) , που χρονολογείται, κατά τον αρχαιολόγο – προϊστοριολόγο δρα Χρ. Ματζάνα, στη Μέση Παλαιολιθική εποχή (περί τα 100.000 – 35.000 χρόνια πριν την εποχή μας).

Η χρονική αυτή περίοδος συνδέεται με τον άνθρωπο του Νεάντερταλ)

(βλ. εικ) Το εργαλείο χρησιμοποιήθηκε σαν ξυστήρας ή ξέστρο (end – side scraper, κατά τη διεθνή ορολογία). Το πέτρινο αυτό εύρημα είναι φτιαγμένο από πυριτόλιθο (κοινώς τσακμακόπετρα ή στουρναρόπετρα), υλικό ιδιαίτερα σκληρό και ανθεκτικό στη χρήση. Οι άνθρωποι προτιμούσαν τους πυριτόλιθους για κατασκευή εργαλείων, λόγω της σκληρότητας τους, από την απώτατη Προϊστορία μέχρι και τις εποχές των μετάλλων – σε ορισμένες απομονωμένες περιοχές της Γης, έως και στις ημέρες μας.

Το παλαιολιθικό εργαλείο της Δίρφης είναι χρώματος καστανής ώχρας και ο πυριτόλιθος από τον οποίο κατασκευάστηκε δεν προέρχεται από πετρώματα της περιοχής. Είχε μεταφερθεί εκεί από άλλη τοποθεσία, ίσως από την περιοχή του Πούρνου (Σαραντέα - Μίχα Ε. 1998).

Η ομάδα ανθρώπων από την οποία προέρχεται αυτό το εργαλείο, πιθανώς είχε χρησιμοποιήσει για προστασία τις σπηλαιώδεις διαμορφώσεις της περιοχής Στενής. Ένας πρόσθετος λόγος επιλογής της θέσης, πρέπει να ήταν η ύπαρξη του ποταμού που ρέει σήμερα από κάτω, λόγω του πόσιμου νερού που προσείλκυε και θηράματα.

Αναπαράσταση ανθρώπου 

του Νεάντερνταλ

(Ζωγραφική σε ξύλο  MDF,

από την Ε.Σαραντέα-Μίχα).

Συγκεντρώσεις πέτρινων εργαλείων παλαιολιθικής εποχής έχουν βρεθεί στην επιφάνεια του εδάφους, σε διάφορες θέσεις της Εύβοιας : στη Μακρυκάπα, στα Πολιτικά, στη Νέα Αρτάκη, στις Ροβιές, στην Αγία Άννα και σποραδικά στη Λίμνη, στο Δύστο, στην Τριάδα, στη Δάφνη, στο Κοντοδεσπότι.

Περαιτέρω έρευνες για παλαιολιθικά ίχνη στην περιοχή της Δίρφης θα συμβάλουν στη διερεύνηση των προϊστορικών πολιτιστικών βαθμίδων της Εύβοιας και στην ένταξή τους στον ευρύτερο ορίζοντα της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

•1.Ματζάνας Χρ. «Οι παλαιολιθικές λιθοτεχνίες της Ν. Αρτάκης Ευβοίας και της ευρύτερης περιοχής της», Α' Διεθνές Συνέδριο Αρχαιολογίας, Οκτ. 2004 - Χαλκίδα, ΙΑ' ΕΠΚΑ.

•2.Sackett T. H. - Hankey V. - Jacobsen T.W. - Popham M.R. «Pre-historic Euboea. Contributions towards a survey», annals of British School of Archaeology, Athens 1967, No 61, 83-86.

•3.Σάμψων Αδ. «Παλαιολιθικές θέσεις στη Εύβοια και στις Βόρειες Σποράδες», Αρχαιολογία και Τέχνες, τ. 60, 1996.

•4.Σαραντέα - Μίχα Ε. «Προϊστορικά ευρήματα Ν. Αρτάκης Ευβοίας», εκδ. Αρσενίδη, 1986, σ. 14.

•5 Σαραντέα - Μίχα Ε. «Παλαιολιθικά ίχνη στη σπηλιά Εφτακόνακα και στην κοιλάδα Μακρυκάπας Ευβοίας», ΑΑΑ, 1986.

•6.Σαραντέα - Μίχα Ε. «Παλαιολιθικά λατομεία - εργαστήρια κατασκευής εργαλείων. Φανερωμένη και Βολέρι Ν. Αρτάκης» Αρχαιολογία και Τέχνες, τ. 60, 1996.

•7.Σαραντέα - Μίχα Ε. «Προοπτικές ανεύρεσης νέων παλαιολιθικών θέσεων στη Βόρεια Εύβοια», Α' Αρχαιολογικό Συνέδριο Βορείου Ευβοίας, ΙΑ' ΕΠΚΑ., 1998.

•8.Trinkaus E. and Howells W.W. «The Neanderthals», Scientific American, Dec 1979, p. 94-105.